"Payitaht Abdülhamit" Dizisi Ayrıntılı İlk Bölüm Eleştirisi

Payitaht Abdülhamid TRT 1'de başlıyor.

TRT 1'in yeni efsanesi Payitaht Abdülhamit dizisi 24 Şubat Cuma akşamı başladı. Dizi Osmanlı'nın son dönemlerine damgasını vuran Sultan II. Abdülhamid'in son 33 yılını konu alıyor. Kategoriler halinde gelin dizinin ilk bölümünün ayrıntılı bir eleştirisini yapalım.

NOT: Bilmeyenler için Payitaht: Başkent demektir ve o dönemde İstanbulla özdeşleşmiştir.

Payitaht Abdülhamit Dizisi Oyuncuları ve Ana Karakterleri

Sultan Abdülhamid - Bülent İnal

Sultan Abdülhamid rolünde Bülent İnal'ı görüyoruz.

Sultan II. Abdülhamid Han, 1842 yılında doğmuştur. Sultan Abdülmecid'in oğludur. Yıldız Sarayında kendi otoritesini kuran padişah, baskıcı ve tutumlu bir siyaset izlese de bu siyaset sayesinde hem 33 yıl hükümdarlık yapmış, hem de Osmanlı Devletini 50 yıl kadar daha ayakta tutarak muazzam bir zeka ile yönetim örneği göstermiştir. Bunun yanında istihbarat ve sanayileşmeye önem vermiş, batının sadece ilim ve fennini almayı benimserken kültür ve dinini reddetmiştir. Dizi boyunca bir yanda İngiltere sevdalısı ve Hürriyet yanlısı Mahmut Paşa ile uğraşırken diğer yandan Osmanlıyı parçalamak isteyen İngilizler ve İsrail'i kurmak isteyen Yahudilerle de çetin bir savaş içerisine girecektir.

Mahmud Paşa - Hakan Boyav

Mahmud Paşa rolünde Hakan Boyav'ı izliyoruz.

Mahmud Paşa hırslı ve İngiltere yanlısı bir Osmanlı Sadrazamı. Yaptığı pek çok hataya rağmen siyasi nedenlerle sadaret(sadrazamlık) makamına getirilen Mahmud Paşa, bu makamda iken İngilizlere yaranmaya çalışan ve hürriyet ile meşrutiyeti Osmanlıya getirerek onu yeniden ayağa kaldırabileceğine inanan hırslı, vurdumduymaz, aç gözlü ve kibirli bir karakterdir. İngilizlerin gözüne girmek, Meşrutiyeti yeniden getirmek için yapmayacağı kötülük ve hainlik yoktur, dolayısıyla İngilizlerle sürekli irtibat halindedir. Onu dizi boyunca onu İngilizlerin bir dediğini iki etmeyen, kendi hırsları ve kibri için ihaneti dahi göze alan bir çizgide göreceğiz.

Bidar Kadın Efendi - Özlem Conker

Şehzade Abdülkadir - Can Sipahi

Theodor Herzl - Saygın Soysal

Kolağası Celal - Umut Kurt

Seniha Sultan - Selen Öztürk

Tahsin Paşa - Bahadır Yeşiloğlu

Hatice Sultan

Ömer

Yusuf

Hiram

Yapım Bilgileri

Payitaht Abdülhamid dizisinin setinden bir görüntü.

Payitaht "Abdülhamid", yönetmenliğini Serdar Akar'ın ve senaristliğini Uğur Uzunok'un yaptığı tarihi-kurgu türünde dizidir. Dizinin çekimleri Kocaeli Seka Film Platosunda yapılmaktadır. TRT’nin Filinta dizisinin sanat yönetmenliğini de yapan Y Production ile ortak yapımını üstlendiği Yusuf Esenkal ve Serdar Öğretici'nin ortak olduğu ES Film’in yeni projesi Payitaht- Abdülhamid'in çekimleri, İzmit'teki Seka Film Platosunda döneme uygun hale getirilen setlerde çekiliyor. Platoda ayrıca, Abdülhamit'in saltanatını idame ettiği Yıldız Sarayı'nın bazı bölümleri de birebir inşa edildi. Dönemin diğer pek çok kahramanının da, kurgu ile yer alacağı dizide, plato dışında, çeşitli tarihi yerlerle birlikte İstanbul'da Yıldız, Dolmabahçe ve Eyüp bölgeleri ile Yalova ve İzmit'te de dış çekimler yapılacak.

Sahne Çekimler ve Mekanlar

Dizide Yıldız Sarayı dekorları ve ışık açıları göz dolduruyor.

Yukarıda dizide Yıldız Sarayının bazı bölümlerinin birebir kopya edilerek set oluşturulduğundan bahsetmiştim. Bu anlamda hem Yıldız Sarayının dış animasyonu hem de iç mekanları olarak gayet gerçekçi olduğunu ve sırıtmadığını söylemek mümkün. Ayrıca savaş sahneleri, kıyafetler, sufilerin zikir ayinleri ve üniformalara kadar en ince detayların bile dizide düşünüldüğü gözden kaçmıyor. Kullanılan dilin biraz daha Osmanlıca ağırlıklı olması benim tercihim olurdu ancak bu halde bile saçma ve mantıksız görünmediğini belirtmek gerekiyor. Dövüş sahneleri biraz yapmacık gelse de çok büyük bir ayrıntı olarak durmuyor. 

Dış mekan çekimlerinde de gerçekten büyük bir iş ortaya çıkarıldığı, dönemin payitahtı İstanbul'un o nostaljik havasının diziye katılabildiği de diğer gerçeklerden. Sanat Yönetmeni Filinta dizisinde olduğu gibi bu dizide de harika bir iş çıkaracağa benziyor.

Tarihi Gerçeklik

Dizide Sultan Abdülhamit Han'ın canlandırılması gayet gerçeğine yakın seyrediyor.

Elbette dizi olunca her şeyin tarihe birebir uyumlu olmasını beklemek haksızlık olur. Bu belgesel olsaydı pekala bunu söyleyebilirdik. Ancak burada dizinin ilk bölümünü tarihi gerçeklik üzerinden eleştirmek gerektiğini düşünüyorum. Öncelikle tarihi-kurgu olan bir diziye göre genel anlamıyla tarihi gerçekliklere bağlı kalındığını, hatta ilk bölümde pek çok ince ayrıntının da güzel işlendiğini söyleyebilirim. 

İlk bölümde dizinin Sultan Abdülhamid'in saltanatının son 13 yılını anlattığını belirtmiştik. Bu döneme bakarsak Mahmud Paşa'nın çok da yanlış tasvir edildiğini söylemek doğru olmaz. Hicaz Demiryolu için herhangi bir girişimi olup olmadığı tam olarak bilinmese de aşırı derecede İngiltere sevdalısı, İngiliz hayranı ve tıpkı onlarda olduğu gibi Meşrutiyet hastası olan bir adamdı. Gerçek adıyla Mahmud Celaleddin Paşa, Meşruti Demokrasinin Osmanlıyı güçlendireceğini sanarak büyük hayaller kuruyor ve bu hayallerinde kendini, kurulacak ikinci bir demokrasi modelinin tek idamecisi ve Başbakanı olarak görüyordu(Tıpkı Mithat Paşa gibi). İngiltere zaafiyeti isteyerek veya istemeyerek kişisel hırslarının da etkisiyle onu sürekli yanlış yollara sürüklüyordu. Meşruti demokrasi tek etnik kökene sahip uluslar için doğru bir tercih olsa da Osmanlı devleti gibi çok uluslu bir devlet için tam anlamıyla parçalanmak demekti.

Dizinin geçtiği dönemde Theodor Herzl olarak adlandırılan karakter de gerçekte ilk politik siyonist olarak bilinen gazetecidir ve Tevrat'ta geçtiği iddia edilen "vadedilmiş topraklar" olan Kudüs'te bir İsrail Devleti kurmak için çabalamıştır. Dizinin gelecek bölümlerinin senaryosunu açığa çıkarmamak adına burada daha fazla ayrıntıya girmiyorum.

Bir diğer gerçeklik de tahkikat günlükleri olan Jurnallerdir. Abdülhamid Han devletin içerisinde ve dışarısında olan biten hemen her şeyi bu jurnaller vasıtasıyla edinmiştir. Ayrıca çokça gazete, dergi kitap okuyan padişah yurt dışında çıkan tüm gazeteleri getirtir okur ve arşivlerdi. Bununla birlikte fotoğrafçılığa oldukça ilgisi vardı. Ve dizide de bahsi geçtiği gibi ahşap oymacılığını çok severdi. Dizinin ilk bölümünde bahsedilen İngiliz ve ihtilal yanlısı Meşveret gazetesinde Mahmud Celaleddin Paşa'nın kalemi olduğu hatta bir dönem gazeteyi kendisi bastırdığı da bilinmektedir. Sultan Abdülhamid'in Hint Müslümanlarını İngilizler aleyhine halifelik üzerinden yönlendirme çabaları da doğru ve gerçekçidir. Gerçekten de İngilizlerin en büyük amaçlarından birisi Halifelik makamını yıkarak tüm İslâm aleminin bir araya gelebilmesini ve tek yumruk olmasını engellemekti.

Son olarak dizinin bir tarihi-kurgu olduğunu tekrar hatırlatmak istiyorum. Umarım Sultan Abdülhamit'i bundan sonra da çok daha iyi anlatabilir.

• Bu yazımı beğendiyseniz bir önceki "Kusura Bakma Bebeğim Artık Prenses Benim(!)" yazımı okuyabilirsiniz.